نگاهی به دوبله فیلم داشتن و نداشتن (۲)

بازیگر مهم دیگر فیلم پیرمردی چلاق و دائم الخمر است به نام ادی با بازی بسیار زیبا و خواستنی والتر برنان که از اکیپ ثابت بازیگر فیلم های هاوکز و وسترن محسوب می شود با صدای جاودانه زنده یاد عزت الله مقبلی . مرحوم مقبلی یکی از بزرگترین گوینده های تاریخ دوبلاژ است .مقبلی چندین تیپ صدایی بی نظیر داشت که بارها و بارها توسط افراد مختلف مورد تقلید دیگران قرار گرفته است که یکی از آن ها تیپ صدایی برای پیرمردانی شوخ و بذله گو مانند ادی است . 

ابتدا کمی به خصوصیات شخصیتی ادی می پردازیم . در این فیلم ادی یک پیرمرد شوخ دائم الخمر است که مورگان او را بسیار دوست دارد و تامین کننده مشروب او محسوب می شودکه رابطه ی شوخ و عاطفی ادی و مورگان خیلی خوب در آمده و جزء جذابیت های فیلم است . برای این نقش مقبلی یک پرده زیر تر از صدای اصلی اش کرده و همچنین با تکه کلام « اوضاع چطوره ؟ » یا « تا به حال یه زنبور مرده شما رو گزیده ؟ » نوعی طنز دائمی در گفتارش حس می شود . همچنین وی تمام ریزه کاری های میمیک ادی را به توانمندی اش در کلام به صورت گفتن ها و ,ا... و تک کلمه های نا مفهوم جاری کرده است و ضرباهنگ انتخابی مقبلی برای این نقش کاملا مناسب چشمان خمار و نگاه شوخ طبع این بازیگر پیر است .

در خنده ها و بعضی جمله ها که به خنده منتهی می شود صدای مقبلی خیلی زیر می شود که باعث به وجود آمدن طنزی عالی در بازی برنان شده .

- در جایی از فیلم سوال همیشگی اش را از ماری میپرسد : « تا به حال یه زنبور مرده تو رو گزیده ؟ » و ماری در جوابش می گوید : « تو چرا اونا رو نگزیدی ؟» و دای می گوید : « من که نیش ندارم ؟ »  و می خندد که ادای این جمله و خنده پایانی آن را مقبلی بسیار ظریف طنازانه گفته است . -

طبق معمول مقبلی چندین پس کله ای هم به جای ادی گفته که همگی شان عالی و متناسب کاراکتر است مثل جایی که به مورگان می گوید : « یه قلپ بخورم 20 نفر و با تیر می دوزم به هم » که این پس کله ای هم بامزه است و هم با منطق سکانس جور در می آید .

کلا مقبلی یکی از بهترین پس کله ای گوهای تاریخ دوبلاژ ایران است که نمونه اعلای این خصوصیتش را در کمدین هایی مثل الیور هاردی و لویی دوفونس می بینیم .

دیگر شخصیت مهم فیلم ماری برانینگ است با بازی لورن باکال - که اولین کار سینمایی بزرگ این بازیگر محسوب می شود - ... . به جای باکال صدای خاطره انگیز رفعت هاشم پور به گوش می رسد . هاشم پور در این جا برای تطابق با صدای اصلی باکال صدایش را کلفت و دو رگه کرده که کاملا با درون مایه شخصیتی ماری هماهنگ و متناسب است ضمن اینکه نوعی لحن بی تفاوت و جاهلی هم در کلام هاشم پور هست که به جسور و خودکفا بودن شخصیت تودار ماری می خورد .

در فیلم شاهد یکی از بهترین دیالوگ نویسی های برابر بین زن مرد هستیم که این مولفه کاملا در روح مغازه های دو نفره عرفانی و هاشم پور برای بوگارت و باکال قابل لمس است . همچنین در صحنه های عاطفی فیلم نوعی نرمش و لوندی زنانه در کلام هاشم پور پدیدار می شود که نشان دهنده ی علاقه ی ماری به هری است . یک نمونه ( اگه خواستی سوت بزن- کافیه لبات و رو هم بذاری و فوت کنی )

یکی از بازیگران مهم دیگر فیلم بازپرسی است بنام رناردو با بازی دان سیمور چاق که طنزی گزنده هم در بازی او دیده می شود با گویندگی عالی و درجه یک حسین رحمانی . رحمانی با گفتن اولین جمله ( به سر این مرد چی اومده ؟- جای تاسفه ) نشان می دهد که کلید شخصیت رناردو را به خوبی پیدا کرده است . رحمانی برای این نقش ریتمی کند به کلامش داده که با چاقی این کارکتر هماهنگ است ضمن آن که لحنی خونسرد و بی تفاوت در کلامش به جای این نقش حس می شود که همطنز است و هم کنایه ای ، و این با پیشینه ی بازپرس بودن این کارکتر جور در می آید . ... در کل گویندگی عالی رحمانی باعث شده این شخصیت دائم بین طنز و خشونت در نوسان باشد .

در این فیلم مارسل دالیو را در نقش یک کافه دار میبینیم که تلاش و تقلای زیادی هم برای کمک به انقلابیون می کند . با صدای پرویز ربیعی که با شایستگی تمام خصوصیات اصلی شخصیت ژرارد یعنی منطقی بودن ، احساس مسئولیت و سماجت را در صدایش منعکس ساخته .

دو بازیگر جوان دیگر فیلم که از یک سوم انتهایی به فیلم ملحق می شوند که نامشان آقا و خانم دوبورساک است و هر دو از مبارزان جبهه مقاومت هستند با صداهای شهاب عسکری و ثریا قاسمی .

ما قبلا صدای قاسمی را در شاهین مالت به جای منشی بوگارت شنیده بودیم که حاصل مدت کوتاهی کار او در عرصه دوبلاژ در دهه 50 بوده و در اینجا زلالی شخصیت یک همسر همراه و مهربان و احساس مسئولیتش به شوهر در صدای او قابل لمس است و نشان می دهد که او علاوه بر بازیگری در اثر استمرار کار در عرصه دوبلاژ هم می توانست حرفی برای گفتن داشته باشد هم چنین شهاب عسکری هم به جای آقای دوبورساک گویندگی معقول و در خوری دارد ضمن آنکه صدای عسکری در آن زمان خش فعلی را پیدا نکرده و جوان و صاف و پر طراوت بود ( انیمیشن گالیور ) .

برای نقش های کوتاه تر صداهای سیامک اطلسی و عباس همایونی و صادق ماهرو به گوش می رسد که هر سه نفر کارشان بی نقص و خوب است . خصوصا همایونی که چندین نقش کوتاه را گفته و گفتارش به جای کریکت ، نوازنده پیانو قابل توجه است که وی حجم صدایش را گرفته و بسیار آرام و رمانتیک گونه مطابق با شخصیت لطیف و حساس یک نوازنده صحبت کرده است .

در پایان باید اشاره کرد به شخصیت ابتدایی فیلم آقای جانسون که صدای مخملی و پر قابلیت صادق ماهرو را به جای آن می شنویم و ماهرو در صحبت به جای افراد چاق بی نظیر است .

در نهایت دوبله کار در حد کمال ، بی نقص است فقط تنها مشکل این دوبله از بین رفتن باند صوتی اصلی فیلم است که در صحنه های عاطفی موسیقی خاطره انگیز سابرینای بیلی وایلدر به گوش می رسد .

-----------------------------------------------------

علی باقرلی - نشریه داخلی دوبله - شماره سوم و چهارم

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

حدس می زنم مدیر دوبلاژ کار زنده یاد عطا الله کاملی بود ( اطلاعات دقیق تری پیدا نکردم )

من نتونستم عکس از رفعت هاشم پور و حسین  تو اینترنت گیر بیارم  بعدا از تو کتاب سرگذشت دوبله ایران اسکن می کنم می ذارم